Płaca minimalna - najniższa z możliwych płac, najczęściej ustalana na drodze prawnej przez dane państwo. Celem odgórnego ustalenia nieprzekraczalnego minimum płacowego jest wykluczenie szkodliwej dla pracowników konkurencji pracodawców w obniżaniu kosztów przez zaniżanie płac. W rzeczywistości powoduje usunięcie z rynku pracy osób, których praca wyceniania jest przez pracodawców poniżej płacy minimalnej.


    * 1 Minimalne wynagrodzenie ustawowe w Polsce
    * 2 Przykłady płac minimalnych w wybranych krajach Europy i w USA 
    * 3 Minimalne wynagrodzenie a średnie wynagrodzenie
    * 4 Odsetek osób pobierających minimalne wynagrodzenie
    * 5 Opinie o płacy minimalnej
    * 6 Przypisy

Minimalne wynagrodzenie ustawowe w Polsce

Od 1 stycznia 2015 r. płaca minimalna wynosi 1750 zł brutto,  po odliczeniu składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne oraz zaliczki na podatek dochodowy w kieszeniach najmniej zarabiających pozostanie 1286,16 to tylko ok 50 zł więcej " na rękę" niż w 2014 roku

W 2009 r. minimalne wynagrodzenie za pracę w Polsce wynosiło 1276 zł (wynagrodzenie brutto), to jest 40% przeciętnej pensji w Polsce. W okresie pierwszego roku pracy danego pracownika nie mogło być niższe niż 80% wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę (80% x 1276 = 1020,80 zł)[3].
Minimalne miesięczne wynagrodzenie w Polsce w latach 2000-2010
rok     stawka minimalna brutto (PLN)     stawka minimalna netto - standardowe koszty uzyskania przychodu (PLN)     stawka minimalna netto - podwyższone koszty - dojazd do pracy z innej miejscowości (PLN)     koszt całkowity zatrudnienia pracownika dla pracodawcy - przy ubezp. wyp. 1,67% (PLN)
2010     1317     984,15     989,15     1560,39
2009     1276     954,96     959,96     1511,81
2008     1126     845,17     850,17      ?
2007     936     do 30.06: 675,40
od 01.07: 697,95     do 30.06: 680,40
od 01.07: 702,95      ?
2006     899,10     647,93     652,93      ?
2005     849     617,39      ?      ?
2004     824     602,77      ?      ?
2003     800     588,39      ?      ?
2002     760     561,82      ?      ?
2001     760     559,12      ?      ?
2000     700     512,83      ?      ?
Źródła: http://msp.money.pl/kalkulatory_i_wskazniki/wskazniki/wynagrodzenia oraz http://www.infor.pl/kalkulatory/wynagrodzenia.

Wielu uznaje, że płaca minimalna to właściwy instrument do zabezpieczenia bytu zatrudnionych wszędzie tam, gdzie panuje wśród pracodawców tendencja do oszczędzania poprzez zaniżanie wynagrodzeń do poziomu nie pozwalającego zatrudnionym na zaspokojenie podstawowych potrzeb. Stanowienie płacy minimalnej służy także wyeliminowaniu z rynku przedsiębiorstw, dla których wyzysk pracowników jest jedyną możliwą drogą do osiągnięcia sukcesu ekonomicznego, np. oferujących produkty słabej jakości, nie posiadających odpowiedniego kapitału, nieinnowacyjnych.

Inni argumentują, że jest to instytucja szkodliwa, ponieważ wypycha z rynku pracy osoby najgorzej sobie na nim radzące. Sztucznie zawyża także realne koszty zatrudnienia ustalane przez przedsiębiorców, w oparciu o wydajność pracy (w prawidłowo funkcjonującym przedsiębiorstwie wzrost płac nie może być szybszy niż ROE i wydajność pracy). W Polsce np. jedną z grup o najwyższym bezrobociu są osoby do 30 roku życia, czyli dopiero wchodzące na rynek pracy i mające małe doświadczenie zawodowe. Pracodawca stając przed dylematem zatrudnienia kogoś za zawyżoną według siebie stawkę, często od tego odstępuje.

Ponadto, płaca minimalna, zdaniem liberalnych ekonomistów, jest rodzajem ceny urzędowej, jest zatem formą etatyzmu i funkcjonuje bez oparcia o realia rynkowe. Efektem istnienia cen urzędowych jest poszerzanie się szarej strefy. Relatywnie wysoka płaca minimalna przyczynia się więc do powiększania pozaprawnego obrotu gospodarczego, a co za tym idzie - obrotu nieopodatkowanego i wyjętego m.in. spoza wymogów legalnego rynku pracy. Zaburza to konkurencję na rynku, a państwu przysparza kosztów walki z tym zjawiskiem oraz strat w dochodach do budżetu. W Polsce w oparciu o wysokość płacy minimalnej funkcjonuje wiele świadczeń socjalnych, tak więc jej podwyższenie ma oprócz bezpośredniego (pracownicy zatrudnieni w tzw. "budżetówce") także pośredni wpływ na powiększanie wielkości wydatków budżetowych (patrz: deficyt budżetowy, efekt wypychania).

Z badań trójki amerykańskich naukowców - Browna, Gilroya i Kohena, opublikowanych w 1982 roku wynika, że negatywny wpływ regulacji płac na poziom zatrudnienia jest niemal żaden. W 2005 r. najniższe ustawowe wynagrodzenie pobierało w USA zaledwie 1,4% zatrudnionych.

W 1999 roku płacę minimalną wprowadzono w Wielkiej Brytanii, gdzie początkowo, w obawie przed negatywnymi efektami wynosiła jedynie 3,60 funta za godzinę pracy, a następnie wzrastała do 5,05 w 2005. Powołana w celu monitorowania efektów decyzji Low Pay Commission nie stwierdziła negatywnego wpływu decyzji na inflację i zatrudnienie i zalecała dalsze podwyższanie płacy, nawet powyżej średniego wzrostu wynagrodzeń. Nie doszło także do zmniejszenia ilości miejsc pracy - w czasie od wprowadzenia regulacji w życie przybyło ich 1,75 miliona. W przeprowadzonym w 2004 roku sondażu wśród brytyjskich pracodawców 90% z nich odpowiedziało, że wzrost płac z tytułu płacy minimalnej jest dla nich bez znaczenia. Wskazuje się także, że wprowadzenie tej instytucji wpływa pozytywnie na zmniejszenie się współczynnika Giniego i na zmniejszenie różnic w płacach między kobietami a mężczyznami (1998 - kobieta zarabiała tam średnio 78,8% płacy mężczyzny, w 2004 - 81,8%). W 2005 r. najniższe ustawowe wynagrodzenie pobierało w tym kraju jedynie 1,8% zatrudnionych.

Płaca mininalna czy pracownik powinien otrzymać nową umowę?

Nie. Pracodawca i pracownik nie mają onowiązku podpisywania  nowej umowy ani dawać pracownikowi podwyżki, który zarabia mniej niż najniższe wynagrodzenie. Może jednak to zrobić.
Pozostają do wyboru dwie opcje:
 - zmiana warunków umowy o pracę z równiczesnym podniesieniem wynagrodzeni lub,
- wypłacenie wyrówania do wysokości minimalnego wynagrodzenia.